Urlop wypoczynkowy w nowej pracy – ile dni Ci przysługuje?
Rozpoczynasz nowe zatrudnienie? Zastanawiasz się, kiedy możesz wziąć swój pierwszy urlop wypoczynkowy? Przepisy Kodeksu pracy jasno określają zasady nabywania prawa do dni wolnych. Dowiedz się, jak obliczyć przysługujący Ci wymiar urlopu i kiedy możesz złożyć wniosek.
Czym jest urlop wypoczynkowy i komu przysługuje?
Urlop wypoczynkowy to podstawowe prawo pracownika. Przysługuje każdej osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę. Zapewnia czas na regenerację sił. Pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu. Jest to prawo coroczne, nieprzerwane i płatne.
Kodeks pracy reguluje kwestie urlopów. Prawo do urlopu to jedno z najważniejszych praw pracowniczych. Jego wymiar zależy od stażu pracy.
Urlopu udziela się w wymiarze godzinowym. Godziny odpowiadają dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika. Pracodawca musi udzielić urlopu w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo.
Komu przysługuje urlop wypoczynkowy?
Urlop wypoczynkowy przysługuje wszystkim osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.
Wymiar urlopu wypoczynkowego – od czego zależy?
Wymiar urlopu zależy od Twojego stażu pracy. Liczy się go w pełnych latach. Do stażu pracy wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. Zalicza się również okresy nauki.
Dla stażu krótszego niż 10 lat przysługuje 20 dni urlopu. Osoby z co najmniej 10-letnim stażem mają 26 dni urlopu. Wymiar urlopu wypoczynkowego w Polsce określa Kodeks pracy.
Pracownicy z orzeczeniem o niepełnosprawności mają dodatkowe dni. Przysługuje im dodatkowe 10 dni urlopu co roku. Podobne prawo mają inwalidzi wojenni i kombatanci. Oni również otrzymują dodatkowe 10 dni urlopu rocznie.
Niektóre grupy zawodowe mają specyficzne zasady. Nauczyciele mają dni wolne w wakacje i ferie. Pracownicy socjalni dostają 10 dni urlopu raz na 2 lata. Dotyczy to osób z 5-letnim stażem w zawodzie. Sędziowie i prokuratorzy mają dodatkowe dni. Po 10 latach pracy dostają 6 dni więcej. Po 15 latach pracy mają 12 dni dodatkowego urlopu.
Wymiar urlopu zależy od dotychczasowego stażu pracy pracownika. Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje wyłącznie osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę.
Ile dni urlopu przysługuje pracownikowi?
Każdej osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę przysługuje 20 lub 26 dni urlopu wypoczynkowego, zależnie od stażu pracy.
Jak obliczyć staż pracy do urlopu wypoczynkowego?
Do stażu pracy wlicza się okresy zatrudnienia. Dodaje się także okresy nauki. Różne rodzaje szkół mają różną wagę:
- Zasadnicza szkoła zawodowa: do 3 lat
- Średnia szkoła zawodowa: do 5 lat
- Średnia szkoła ogólnokształcąca: 4 lata
- Szkoła policealna: 6 lat
- Szkoła wyższa: 8 lat
Okresy nauki się nie sumują. Wybierasz najkorzystniejszy dla siebie. Na przykład, po studiach wyższych zalicza się 8 lat. Nie dodajesz lat z wcześniejszych szkół.
Do stażu wlicza się też inne okresy. Należy do nich urlop wychowawczy. Wlicza się również urlop bezpłatny. Służba wojskowa także jest uwzględniana.
Co wlicza się do stażu pracy do urlopu?
Do stażu pracy wlicza się okresy zatrudnienia oraz ukończone szkoły, a także niektóre inne okresy, jak urlop wychowawczy czy służba wojskowa.
Wymiar urlopu przy niepełnym etacie – co warto wiedzieć?
Pracownik na niepełnym etacie ma urlop proporcjonalny. Liczy się go do wymiaru czasu pracy. Jeśli pracujesz na pół etatu, masz połowę urlopu. Przy 3/4 etatu masz 3/4 urlopu.
Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie. Zaokrągla się go w górę do pełnego dnia. Niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę.
| Wymiar etatu | Staż < 10 lat | Staż ≥ 10 lat |
|---|---|---|
| Pełny etat | 20 dni | 26 dni |
| 1/2 etatu | 10 dni | 13 dni |
| 3/4 etatu | 15 dni | 20 dni |
Pierwszy urlop w nowej pracy – kiedy i ile?
Zasady nabywania prawa do urlopu są inne w pierwszym roku pracy. Pracownik nabywa prawo do urlopu stopniowo. Po każdym przepracowanym miesiącu zyskuje część urlopu. Jest to 1/12 podstawowego wymiaru urlopu miesięcznie.
Jeśli Twój wymiar to 20 dni rocznie, zyskujesz 1,67 dnia co miesiąc. Prawo do urlopu nabywasz z dołu. Dzieje się to po przepracowaniu pełnego miesiąca.
Przykład: Pani Karolina rozpoczęła pierwszą pracę 18 stycznia. Prawo do pierwszych dni urlopu uzyska 17 lutego. Będzie to 1,67 dnia urlopu.
Po zmianie pracodawcy obowiązują inne zasady nabywania prawa do urlopu. W pierwszym miesiącu pracy pracownik nabywa prawo do urlopu po przepracowaniu miesiąca.
Kiedy można wziąć pierwszy urlop w nowej pracy?
W pierwszym roku pracy urlop nabywasz z dołu, po przepracowaniu każdego pełnego miesiąca. Prawo do pierwszych dni zyskujesz po pierwszym przepracowanym miesiącu.
Urlop przy kolejnym zatrudnieniu w tym samym roku
Zmieniasz pracę w trakcie roku? Prawo do urlopu nabywasz od razu. Nie musisz czekać miesiąca. Wymiar urlopu jest proporcjonalny do okresu pracy u danego pracodawcy.
Liczy się urlop proporcjonalny do okresu zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy. Dodaje się urlop proporcjonalny u nowego pracodawcy. Łączny wymiar nie może przekroczyć pełnej puli (20 lub 26 dni).
Przykład: Pracownica była zatrudniona u pracodawcy na umowę o pracę na czas nieokreślony. U poprzedniego pracodawcy wykorzystała część urlopu. Nowy pracodawca udziela jej urlopu za pozostały okres roku.
Prawo do urlopu od pierwszego dnia pracy dotyczy kolejnych umów. Po zmianie pracodawcy obowiązują inne zasady nabywania prawa do urlopu.
Urlop na żądanie w nowej pracy
Urlop na żądanie to część urlopu wypoczynkowego. Wynosi 4 dni na rok kalendarzowy. Możesz go wziąć bez zgody pracodawcy. Musisz zgłosić go najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu. Zgłoszenie powinno nastąpić przed rozpoczęciem pracy.
Urlop na żądanie można wziąć od początku zatrudnienia. Warunkiem jest posiadanie odpowiedniej liczby dni urlopowych. Jeśli masz już dni urlopowe, możesz z nich skorzystać jako urlop na żądanie.
Kiedy można wziąć urlop na żądanie w nowej pracy?
Urlop na żądanie możesz wziąć od początku zatrudnienia, jeśli przysługują Ci dni urlopowe. Masz prawo do 4 dni urlopu na żądanie w roku kalendarzowym.
Jak planować i wykorzystać urlop?
Warto zaplanować urlop z wyprzedzeniem. Złożenie wniosku wcześniej ułatwia organizację pracy. Pracodawca może lepiej zaplanować zastępstwo. Wniosek powinien być złożony ze stosownym wyprzedzeniem.
Urlop może być podzielony na części. Jedna część musi trwać co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych. To zapewnia dłuższy odpoczynek.
Niewykorzystane dni urlopu przechodzą na kolejny rok. Trzeba je wykorzystać do 30 września następnego roku. Pracodawca jest obowiązany udzielić pracownikowi urlopu w roku, w którym pracownik uzyskał do niego prawo.
Pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop. Dotyczy to okresu wypowiedzenia umowy o pracę. Pracodawca może odwołać Cię z urlopu. Dzieje się to tylko w nieprzewidzianych sytuacjach. Takie okoliczności muszą wymagać Twojej obecności w firmie.
Porady dotyczące planowania urlopu:
- Złożyć wniosek o urlop z wyprzedzeniem. Pracodawca może przeorganizować pracę.
- Analizować kalendarz świąt i dni wolnych. Połącz urlop z długimi weekendami.
- Składać wnioski urlopowe z wyprzedzeniem. Masz pewność, że wybrany termin będzie dostępny.
Podstawa prawna
Zasady dotyczące urlopów wypoczynkowych reguluje Kodeks pracy. Głównie są to przepisy Działu Siódmego. Dotyczą one urlopów pracowniczych.
Ważne artykuły Kodeksu pracy to:
- Art. 152: Prawo do urlopu wypoczynkowego
- Art. 153: Nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego
- Art. 154: Wymiar urlopu wypoczynkowego
- Art. 155: Wliczanie okresu nauki do okresu pracy
- Art. 161: Termin udzielenia urlopu wypoczynkowego
- Art. 167(2): Urlop wypoczynkowy na żądanie
- Art. 171: Ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop
Pełna podstawa prawna to Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy. Jej tekst jednolity pochodzi z dnia 31 lipca 2023 r. (Dz.U. z 2023 r., poz. 1465).
„Warto zastanowić się nad późniejszym terminem urlopu.”
„Wniosek powinien być złożony ze stosownym wyprzedzeniem.”
Urlop wypoczynkowy służy regeneracji sił pracownika. Tylko w wyjątkowych sytuacjach dopuszcza się zamianę dni wolnych na ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop.
Gdzie szukać przepisów o urlopie?
Przepisy dotyczące urlopu wypoczynkowego znajdziesz w Ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, w Dziale Siódmym.
Możesz skorzystać z kalkulatora urlopu. Pomoże Ci sprawdzić, ile dni urlopu Ci przysługuje. Dostępne są różne narzędzia online.