Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem – kompletny przewodnik
Wypowiedzenie umowy o pracę to jeden ze sposobów zakończenia stosunku pracy. Zarówno pracodawca, jak i pracownik mogą z niego skorzystać. Dowiedz się, jakie zasady reguluje Kodeks pracy i o czym pamiętać.
Co to jest wypowiedzenie umowy o pracę?
Wypowiedzenie umowy o pracę to jednostronne oświadczenie woli. Składa je pracodawca lub pracownik. Pozwala ono zakończyć stosunek pracy. Jest to jeden ze sposobów rozwiązania umowy. Kodeks pracy reguluje tę procedurę szczegółowo. Złożenie wypowiedzenia umowy jest dopuszczalne. Możliwość ta przysługuje obu stronom.
Czy wypowiedzenie musi być na piśmie?
Tak, oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie. To wymóg formalny Kodeksu pracy.
Oświadczenie każdej ze stron powinno nastąpić na piśmie. Stanowi tak art. 30 § 3 Kodeksu pracy. Forma pisemna jest kluczowa. Oświadczenie w formie ustnej jest mniej bezpieczne. Pracownik ma wtedy prawo do wystąpienia na drogę sądową. Wypowiedzenie należy sporządzić na piśmie. Takie oświadczenie jest ważne z chwilą, gdy dotrze do drugiej strony. Nawet gdy pracownik odmówi przyjęcia pisma, uznaje się je za doręczone. Warto wtedy sporządzić notatkę służbową z tego zdarzenia. Pracodawca powinien sporządzić dokument wypowiedzenia w dwóch egzemplarzach.
Okresy wypowiedzenia umowy o pracę
Długość okresu wypowiedzenia zależy od rodzaju umowy. Zależy też od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Kodeks pracy jasno to reguluje. Okres wypowiedzenia trwa od 3 dni roboczych do 3 miesięcy. Minimalny okres wypowiedzenia wynosi 2 tygodnie. Maksymalny okres wypowiedzenia wynosi 3 miesiące.
Od czego zależy długość okresu wypowiedzenia?
Długość okresu wypowiedzenia zależy od rodzaju zawartej umowy o pracę oraz od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy.
Okres wypowiedzenia dla umowy na okres próbny wygląda następująco:
| Okres próbny | Okres wypowiedzenia |
|---|---|
| Nie przekracza 2 tygodni | 3 dni robocze |
| Dłuższy niż 2 tygodnie | 1 tydzień |
| Wynosi 3 miesiące | 2 tygodnie |
Dla umów na czas nieokreślony i określony okresy wypowiedzenia są inne. Zależą one od stażu pracy u danego pracodawcy:
| Okres zatrudnienia u danego pracodawcy | Okres wypowiedzenia |
|---|---|
| Krócej niż 6 miesięcy | 2 tygodnie |
| Co najmniej 6 miesięcy | 1 miesiąc |
| Co najmniej 3 lata | 3 miesiące |
Te zasady wynikają z art. 36 Kodeksu pracy. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zależy od stażu pracy. Zależy też od tego, czy umowa była na czas określony, czy nieokreślony. Od 26 kwietnia 2023 r. wymóg uzasadniania wypowiedzenia terminowej umowy obowiązuje. Skrócenie okresu wypowiedzenia jest dopuszczalne. Wymaga to decyzji pracodawcy lub obopólnej zgody stron.
Jak liczyć okres wypowiedzenia?
Sposób liczenia okresu wypowiedzenia jest precyzyjny. Okres wypowiedzenia obejmujący tydzień kończy się w sobotę. Okres wypowiedzenia obejmujący miesiąc kończy się w ostatnim dniu miesiąca. Ta ustawowa norma wynika z przepisów. Przykładem jest art. 30 § 3 Kodeksu pracy. Przez dni robocze należy rozumieć wszystkie dni. Są to dni, które nie są niedzielami ani świętami ustawowo wolnymi od pracy.
Kiedy kończy się okres wypowiedzenia?
Okres wypowiedzenia liczony w tygodniach kończy się w sobotę. Okres liczony w miesiącach kończy się w ostatnim dniu miesiąca.
Zobaczmy kilka przykładów liczenia okresu wypowiedzenia:
- Pracownik zatrudniony na czas nieokreślony dostał wypowiedzenie 3 marca 2025 r. Miał dwutygodniowy okres wypowiedzenia. Umowa zakończyła się 22 marca 2025 r.
- Pracodawca złożył pracownikowi wypowiedzenie 10 kwietnia 2025 r. Obowiązywał go miesięczny okres wypowiedzenia. Umowa zakończyła się 31 maja 2025 r.
- Bartłomiej złożył wypowiedzenie 1 sierpnia. Jego miesięczny okres wypowiedzenia rozpoczął się 1 września.
- Olaf złożył wypowiedzenie 16 września. Jego dwutygodniowy okres wypowiedzenia zakończył się 30 września (ostatnia sobota miesiąca).
Formalności przy wypowiedzeniu umowy
Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie. To kluczowy wymóg formalny. Pracodawca musi wskazać powód rozwiązania umowy. Dotyczy to umów na czas nieokreślony i określony. Wymóg ten obowiązuje od 26 kwietnia 2023 r. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy na okres próbny nie musi zawierać uzasadnienia.
W oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie.
Pracownik, który dostaje wypowiedzenie, może chcieć poznać przyczyny. Ma 7 dni na złożenie wniosku o uzasadnienie wypowiedzenia. Pracodawca ma 7 dni na odpowiedź na ten wniosek. Oświadczenie o wypowiedzeniu umowy o pracę jest ważne. Jest ważne, gdy doszło do drugiej strony. Nie wymaga się podpisu pracownika na dokumencie. Nawet gdy pracownik odmówi przyjęcia pisma, uznaje się je za doręczone. Warto wtedy sporządzić notatkę z odmowy. Pamiętaj, że wypowiedzenie powinno być podpisane przez pracodawcę lub upoważnioną osobę. Warto dodać pouczenie o prawie odwołania do sądu pracy.
Czy pracownik musi podpisać wypowiedzenie?
Nie, podpis pracownika na dokumencie nie jest wymagany. Oświadczenie jest ważne, gdy dotarło do pracownika.
Wypowiedzenie umowy przez pracodawcę
Pracodawca może rozwiązać umowę za wypowiedzeniem. Dotyczy to każdej umowy o pracę. Wypowiedzenie przez pracodawcę jest dopuszczalne tylko w zakresie prawa. Na pracodawcę nałożono dodatkowe obostrzenia. Musi on dopełnić ustawowych obowiązków. Uniknie w ten sposób roszczeń ze strony pracowników. Pracodawca musi wskazać powód rozwiązania umowy. Dotyczy to umów na czas nieokreślony i określony.
Kiedy pracodawca musi podać przyczynę wypowiedzenia?
Pracodawca musi podać przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony i określony. Nie musi podawać przyczyny przy umowie na okres próbny.
Pracodawca musi konsultować zamiar wypowiedzenia. Dotyczy to pracownika będącego członkiem związku zawodowego. Konsultacja jest wymagana na mocy art. 38 Kodeksu pracy. W przypadku braku reakcji związku, pracodawca może wypowiedzieć umowę. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy w pewnych okresach. Chroni to pracowników w trakcie urlopu lub innej usprawiedliwionej nieobecności. Stanowi o tym art. 41 Kodeksu pracy. Istnieją też inne okresy ochronne. Na przykład dotyczy to pracowników w wieku przedemerytalnym (art. 39 kp).
Pracownik zwolniony za wypowiedzeniem ma pewne prawa. Przysługuje mu zwolnienie na poszukiwanie pracy. Dotyczy to okresu wypowiedzenia trwającego co najmniej 2 tygodnie. Liczba dni wolnych zależy od długości wypowiedzenia:
| Okres wypowiedzenia | Dni wolne na poszukiwanie pracy |
|---|---|
| 2 tygodnie lub 1 miesiąc | 2 dni robocze |
| 3 miesiące | 3 dni robocze |
Warto, aby pracownik uzgodnił z pracodawcą terminy wykorzystania tych dni. W pewnych sytuacjach pracownikowi należy się odprawa pieniężna. Dotyczy to zwolnień grupowych lub indywidualnych z przyczyn niedotyczących pracownika. Wysokość odprawy zależy od stażu pracy w firmie. Reguluje to Ustawa o zwolnieniach grupowych (art. 8 ust. 1). Odprawa wynosi:
- 1-miesięczne wynagrodzenie przy stażu krótszym niż 2 lata.
- 2-miesięczne wynagrodzenie przy stażu od 2 do 8 lat.
- 3-miesięczne wynagrodzenie przy stażu powyżej 8 lat.
Pracodawca powinien przechowywać w aktach osobowych dokumenty. Na przykład zaświadczenie lekarskie pracownika. Szczególnie jeśli było podstawą zmiany stanowiska pracy. To może mieć znaczenie przy ewentualnym sporze.
Rozwiązanie umowy przez pracownika
Pracownik ma prawo rozwiązać umowę o pracę. Może to zrobić w każdym momencie. Jednym ze sposobów jest wypowiedzenie umowy. Pracownik składa wtedy jednostronne oświadczenie woli. Oświadczenie to powinno być na piśmie. Pracownik nie musi wskazywać przyczyny swojej decyzji. To różnica w stosunku do wypowiedzenia przez pracodawcę.
Pracownik nie musi wskazywać przyczyny podjęcia decyzji o rozwiązaniu umowy o pracę za wypowiedzeniem.
Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem przez pracownika powoduje te same okresy wypowiedzenia. Długość okresu zależy od rodzaju umowy i stażu pracy. Pracownik musi poinformować pracodawcę o rozwiązaniu umowy na piśmie. Wypowiedzenie umowy o pracę przez pracownika jest tak samo wiążące. Złożenie oświadczenia na piśmie jest kluczowe.
Czy pracownik musi uzasadnić wypowiedzenie?
Nie, pracownik składający wypowiedzenie umowy o pracę nie ma obowiązku podawania przyczyny swojej decyzji.
Specjalne przypadki i prawa pracownika
Co zrobić, gdy umowa została podpisana, ale praca jeszcze się nie rozpoczęła? Podpisanie umowy o pracę nie oznacza, że nie można z niej zrezygnować. Możliwe jest wypowiedzenie umowy przed rozpoczęciem pracy. Należy złożyć oświadczenie o wypowiedzeniu. Obowiązują standardowe okresy wypowiedzenia. Zależą one od rodzaju umowy. Jeśli umowa była na okres próbny, okres wypowiedzenia jest krótki. Jeśli na czas nieokreślony, okres może być dłuższy. Pracodawca nie może pociągnąć pracownika do odpowiedzialności. Warunkiem jest złożenie wypowiedzenia zgodnie z przepisami.
Od 26 kwietnia 2023 r. pracodawca musi uzasadniać wypowiedzenie umowy na czas określony. Wcześniej ten obowiązek dotyczył tylko umów na czas nieokreślony. To ważna zmiana dla pracowników zatrudnionych na czas określony. Zwiększa ich ochronę prawną.
Pracownik zwolniony za wypowiedzeniem ma prawo odwołać się do sądu pracy. Może to zrobić, jeśli uważa wypowiedzenie za niezgodne z prawem. Na przykład, jeśli pracodawca nie podał przyczyny. Albo przyczyna była nieuzasadniona. Czas na odwołanie do sądu pracy wynosi 21 dni. Liczy się go od dnia doręczenia oświadczenia o wypowiedzeniu. Oświadczenie o rozwiązaniu umowy za wypowiedzeniem jest badane przez sąd. W razie sporu sąd oceni jego zasadność i zgodność z prawem.
Ile czasu mam na odwołanie od wypowiedzenia?
Pracownik ma 21 dni na złożenie odwołania do sądu pracy od momentu otrzymania wypowiedzenia.
Inne przypadki związane z wypowiedzeniem reguluje Kodeks pracy. Na przykład, pracodawca musi konsultować zwolnienie z organizacją związkową. Dotyczy to członków związku. W przypadku braku reakcji związku, pracodawca może działać dalej. Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy z powodu pewnych działań pracownika. Na przykład, z powodu wystąpienia z wnioskiem o zmianę rodzaju umowy na czas nieokreślony. Pracownik ma prawo do zasiłku dla bezrobotnych. Sposób rozwiązania umowy o pracę nie ma wpływu na przyznanie prawa do zasiłku. Reguluje to ustawa o promocji zatrudnienia.
Podsumowanie kluczowych informacji
Rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem to formalna procedura. Może ją zainicjować pracodawca lub pracownik. Wymaga formy pisemnej dla swojej ważności. Okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy i rodzaju umowy. Należy go liczyć zgodnie z przepisami Kodeksu pracy. Pracodawca musi podać uzasadnienie wypowiedzenia. Dotyczy to umów na czas określony i nieokreślony. Pracownik nie ma takiego obowiązku. Pracownik ma prawo do dni wolnych na poszukiwanie pracy. Może też przysługiwać mu odprawa. Pracownik może odwołać się do sądu pracy. Ma na to 21 dni. Wszystkie te zasady mają na celu ochronę obu stron stosunku pracy. Pracodawca powinien dopełnić obowiązków. Zapewni to zgodność z prawem i uniknie sporów.