Dodatkowy urlop dla osób z niepełnosprawnością
Pracownicy z orzeczeniem o niepełnosprawności mają prawo do dodatkowego urlopu. Dowiedz się, komu przysługuje i na jakich zasadach.
Co oznacza niepełnosprawność w kontekście pracy?
Niepełnosprawność to stan potwierdzony orzeczeniem. Dokument wydaje specjalny zespół do spraw orzekania. Orzeczenie określa stopień niepełnosprawności. Potwierdza ono prawo do wielu ulg i uprawnień. Dotyczy to także warunków pracy.
Jakie są stopnie niepełnosprawności?
Polskie prawo wyróżnia trzy stopnie niepełnosprawności. Są to stopień lekki, umiarkowany i znaczny. Każdy stopień wiąże się z innymi uprawnieniami. Najwięcej korzyści mają osoby z umiarkowanym i znacznym stopniem. Orzeczenie precyzuje, jaki stopień posiadasz.
Kto wydaje orzeczenie o niepełnosprawności?
Orzeczenie o niepełnosprawności wydają zespoły orzekające. Działają one na poziomie powiatowym lub wojewódzkim. Wniosek składasz w odpowiednim zespole. Do wniosku dołączasz dokumentację medyczną. Zespół ocenia stan zdrowia i jego wpływ na funkcjonowanie.
Do czego potrzebne jest określenie stopnia niepełnosprawności?
Określenie stopnia niepełnosprawności jest kluczowe. Decyduje o przysługujących Ci uprawnieniach. Wiele benefitów, w tym dodatkowy urlop, zależy od stopnia. Pracodawca potrzebuje orzeczenia, aby stosować przepisy. Bez niego trudno o specjalne traktowanie.
Podstawa prawna dodatkowych uprawnień
Zatrudnienie osób z niepełnosprawnością regulują przepisy. Głównym aktem jest Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej. Pochodzi ona z 27 sierpnia 1997 roku. Ważne zapisy znajdziesz też w Kodeksie pracy. Te dokumenty określają prawa i obowiązki. Dotyczą one zarówno pracowników, jak i pracodawców.
Przepisy te gwarantują specjalne warunki pracy. Chodzi o czas pracy czy dodatkowe przerwy. Zapewniają także prawo do dodatkowego urlopu. Podstawą prawną dodatkowego urlopu są artykuły 19 i 20. Znajdują się one we wspomnianej ustawie o rehabilitacji.
Oto główne akty prawne:
- Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych.
- Kodeks pracy.
Kto może skorzystać z dodatkowego urlopu?
Nie każdy pracownik z orzeczeniem otrzyma dodatkowy urlop. Prawo to dotyczy konkretnej grupy osób. Musisz być zatrudniony na podstawie umowy o pracę. Kluczowy jest także stopień niepełnosprawności. Dodatkowy urlop przysługuje osobom ze znacznym lub umiarkowanym stopniem. Pracownicy z lekkim stopniem niepełnosprawności tego urlopu nie otrzymają.
Prawo do dodatkowego urlopu nabywasz po spełnieniu warunków. Musisz mieć status pracownika. Posiadane orzeczenie musi wskazywać znaczny lub umiarkowany stopień. Dodatkowe dni wolne to benefit dla tej konkretnej grupy.
Ile dodatkowych dni urlopu przysługuje?
Podstawowy wymiar dodatkowego urlopu to 10 dni. Chodzi o 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Przysługuje on pracownikom z umiarkowanym lub znacznym stopniem. Jest to dodatek do standardowego urlopu wypoczynkowego. W sumie możesz mieć więcej dni wolnych.
Standardowy urlop wynosi 20 lub 26 dni. Zależy to od Twojego stażu pracy. Dodatkowe 10 dni powiększa ten wymiar. Pracownik niepełnosprawny ze znacznym lub umiarkowanym stopniem ma 30 lub 36 dni urlopu rocznie.
Kiedy urlop może wynieść 21 dni?
W pewnych sytuacjach dodatkowy urlop jest dłuższy. Może on wynieść nawet 21 dni roboczych. Dotyczy to pracowników ze znacznym lub umiarkowanym stopniem. Taki wymiar przysługuje na konkretne cele. Jest to czas na udział w turnusie rehabilitacyjnym. Urlop ten można też wykorzystać na badania specjalistyczne. Obejmuje on także zabiegi lecznicze czy usprawniające. Dotyczy również uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego. Warunkiem jest skierowanie od lekarza.
To zwolnienie od pracy jest płatne. Jego maksymalny wymiar to 21 dni w roku. Jest to osobne uprawnienie. Nie wlicza się go do 10 dni dodatkowego urlopu. Pracownik może skorzystać z obu tych możliwości.
Kiedy nabywasz prawo do dodatkowego urlopu?
Prawo do pierwszego dodatkowego urlopu pojawia się później. Nabywasz je po przepracowaniu jednego roku. Liczy się rok pracy po dacie wydania orzeczenia. Dotyczy to orzeczenia o umiarkowanym lub znacznym stopniu. Okres ten musi być przepracowany na umowie o pracę. Dopiero po upływie tego roku zyskujesz 10 dni.
W przypadku zmiany pracodawcy okresy pracy się sumują. Ważne jest łączne przepracowanie roku. Ten rok liczony jest od momentu uzyskania orzeczenia. Nie musisz pracować rok u jednego pracodawcy.
„Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego pracownik niepełnosprawny ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu wydania orzeczenia o niepełnosprawności.”
Jak przeliczać dni urlopu na godziny?
Dla osób z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności obowiązuje inna norma czasu pracy. Wynosi ona 7 godzin dziennie. Dlatego dzień urlopu liczy się inaczej. Jeden dzień urlopu odpowiada 7 godzinom pracy. Jest to ważne przy planowaniu dni wolnych. Cały urlop przelicza się na godziny. Wymiar 10 dni dodatkowego urlopu to 70 godzin.
Standardowo dzień urlopu to 8 godzin. Dla osób niepełnosprawnych jest to 7 godzin. Ta zasada dotyczy zarówno urlopu podstawowego, jak i dodatkowego. Pracodawca musi prowadzić dokładną ewidencję. Dotyczy to wykorzystania obu typów urlopów.
Skrócony czas pracy a niepełnosprawność
Osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności pracują krócej. Ich norma czasu pracy jest obniżona. Maksymalny czas pracy na dobę to 7 godzin. Tygodniowo nie mogą pracować dłużej niż 35 godzin. Ta zasada obowiązuje od momentu przedstawienia orzeczenia pracodawcy. Dotyczy to pracy na pełen etat.
Pracownicy z lekkim stopniem niepełnosprawności pracują standardowo. Ich norma to 8 godzin dziennie i 40 godzin tygodniowo. Skrócony czas pracy to benefit tylko dla wyższych stopni. Pracodawca musi przestrzegać tych norm.
Co z niewykorzystanym dodatkowym urlopem?
Dodatkowy urlop wypoczynkowy należy wykorzystać. Najlepiej zrobić to w danym roku kalendarzowym. Jeśli go nie wykorzystasz, przechodzi na kolejny rok. Jest to urlop zaległy. Niewykorzystany urlop traktuje się jak zwykły urlop wypoczynkowy. Obowiązują te same zasady.
Zaległy urlop dodatkowy musisz wykorzystać do 30 września. Termin dotyczy kolejnego roku kalendarzowego. Jeśli nie wykorzystasz go do końca zatrudnienia, otrzymasz ekwiwalent. Ekwiwalent za urlop dodatkowy liczy się tak samo. Stosuje się zasady jak dla urlopu podstawowego.
Prawo do urlopu przedawnia się. Okres przedawnienia wynosi 3 lata. Liczy się go od końca roku, w którym urlop stał się wymagalny. Pracownik jest zachęcany do planowania urlopu. Ułatwia to organizację pracy.
Inne uprawnienia pracowników z niepełnosprawnością
Dodatkowy urlop to nie jedyny benefit. Pracownicy z orzeczeniem mają więcej przywilejów. Jednym z nich jest dodatkowa przerwa w pracy. Przysługuje ona wszystkim pracownikom niepełnosprawnym. Czas przerwy to 15 minut. Jest ona niezależna od przerw wynikających z Kodeksu pracy.
Pracodawca ma obowiązek dostosować stanowisko pracy. Powinien uwzględnić potrzeby pracownika niepełnosprawnego. Chodzi o ergonomię i dostępność. Czasem wymaga to zakupu specjalistycznego sprzętu. Na takie działania można uzyskać dofinansowanie z PFRON.
Pracownik ma też prawo do zwolnienia od pracy. Zwolnienie to jest płatne. Przysługuje na przykład na udział w turnusie rehabilitacyjnym. Obejmuje też wykonanie badań lekarskich. Muszą one być związane z niepełnosprawnością.
Co jeśli stopień niepełnosprawności się zmieni?
Stopień niepełnosprawności może ulec zmianie. Nowe orzeczenie może zmienić stopień na umiarkowany lub znaczny. Od daty wydania nowego orzeczenia liczy się czas. Pracownik nabywa prawo do dodatkowych benefitów. Dotyczy to także dodatkowego urlopu. Prawo do niego pojawia się po roku pracy. Rok liczy się od daty nowego orzeczenia.
Ważne jest przedstawienie nowego orzeczenia pracodawcy. Od tego momentu przysługują skrócony czas pracy i dodatkowa przerwa. Prawo do dodatkowego urlopu nabywasz po roku. Okresy zatrudnienia sumują się.
Dodatkowy urlop a świadectwo pracy
Informacja o wykorzystanym urlopie jest ważna. Powinna być uwzględniona w świadectwie pracy. Dotyczy to także dodatkowego urlopu. Pracodawca musi wpisać liczbę dni wykorzystanego urlopu. Dotyczy to urlopu podstawowego i dodatkowego. Świadectwo pracy dokumentuje okres zatrudnienia. Zawiera też informacje o wykorzystanym urlopie.
Poprawny wpis ułatwia rozliczenie urlopu u nowego pracodawcy. Nowy pracodawca wie, ile dni wolnych jeszcze Ci przysługuje. Dotyczy to urlopu proporcjonalnego. Informacja w świadectwie pracy jest niezbędna.