Umowa zlecenie – wszystko, co musisz wiedzieć
Umowa zlecenie to popularna forma zatrudnienia w Polsce. Charakteryzuje się większą elastycznością niż umowa o pracę. Zrozumienie jej zasad jest kluczowe dla zleceniobiorców i zleceniodawców. Ten artykuł wyjaśnia najważniejsze kwestie dotyczące umowy zlecenia.
Czym dokładnie jest umowa zlecenie?
Umowa zlecenie jest umową cywilnoprawną. Reguluje ją Kodeks cywilny w artykułach 734–751. Zleceniobiorca zobowiązuje się do starannego działania. Nie musi osiągnąć konkretnego rezultatu. Umowę można zawrzeć pisemnie lub ustnie. Forma pisemna jest jednak zalecana dla celów dowodowych. Umowa zlecenie nie podlega przepisom Kodeksu pracy. Różni się zasadniczo od umowy o pracę.
Ważne: Do celów dowodowych zalecane jest, aby umowa zlecenia została zawarta na piśmie.
Umowa zlecenie a umowa o pracę – kluczowe różnice
Rozróżnienie umowy zlecenia i umowy o pracę jest bardzo ważne. Umowa o pracę tworzy stosunek pracy. Zleceniobiorca nie jest pracownikiem firmy. Umowa zlecenie nie daje prawa do urlopu wypoczynkowego. Nie przysługuje też urlop wychowawczy. Umowa o pracę zapewnia większe bezpieczeństwo socjalne. Umowa zlecenie ceniąca elastyczność ma inne zasady. Zleceniobiorca pracuje w miejscu i czasie wybranym przez siebie. Pracownik na umowie o pracę ma narzucone miejsce i czas pracy. Podpisujesz umowę zlecenie? Sprawdź, czy nie spełnia cech umowy o pracę. Umowa zlecenie może być uznana za umowę o pracę. Dzieje się tak, gdy spełnia jej kryteria. Przykładowo, praca pod kierownictwem pracodawcy w określonym miejscu i czasie wskazuje na umowę o pracę.
Zdecydowana większość pracodawców zamiast proponować pracownikowi podpisanie umowy o pracę zachęca do zawierania umów cywilnoprawnych.
Obowiązki stron umowy zlecenie
Zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca mają swoje obowiązki. Zleceniodawca musi dbać o prawidłowe sformułowanie umowy. Musi też zapewnić bezpieczne i higieniczne warunki pracy. Dotyczy to miejsca wyznaczonego przez zleceniodawcę. Zleceniodawca ponosi koszty materiałów i narzędzi. Dotyczy to sytuacji, gdy je dostarcza. Pokrywa też diety i przejazdy, gdy praca jest poza miejscem zamieszkania zleceniobiorcy. Zleceniobiorca ma obowiązek starannego wykonania zlecenia. Powinien znać swoje prawa wynikające z umowy. Musi dokumentować wykonanie zlecenia. Dotyczy to zwłaszcza stawki godzinowej.
- Podczas podpisywania umowy zlecenie warto zwrócić uwagę na prawa i obowiązki wynikające z niej.
- Zleceniobiorca powinien znać swoje prawa wynikające z podpisanej umowy.
- Dokumentowanie wywiązania się z obowiązku zapewnienia zleceniobiorcy minimalnej stawki godzinowej.
- Zaleca się, aby umowa zlecenia została sporządzona na piśmie.
Wynagrodzenie i minimalna stawka godzinowa
Zleceniobiorca ma prawo do wynagrodzenia. Nie może być ono niższe niż minimalna stawka godzinowa. Minimalna stawka godzinowa jest określana corocznie. W pierwszym półroczu 2024 roku wynosiła 27,70 zł. Od 1 lipca 2024 roku wzrosła do 28,10 zł. Minimalna stawka godzinowa na umowie zleceniu w 2025 roku wyniesie 30,50 zł. Zleceniodawca musi zapewnić tę stawkę. Minimalne wynagrodzenie za pracę nie dotyczy zleceniobiorców. Dotyczy ich minimalna stawka godzinowa.
| Okres | Minimalna stawka godzinowa |
|---|---|
| 01.01.2024 – 30.06.2024 | 27,70 zł |
| 01.07.2024 – 31.12.2024 | 28,10 zł |
| od 01.01.2025 | 30,50 zł |
Umowa zlecenie a obowiązki ZUS
Umowa zlecenie rodzi obowiązki wobec ZUS. Każda umowa zlecenia stanowi tytuł do ubezpieczenia zdrowotnego. Stanowi też tytuł do ubezpieczeń społecznych. Nie każda umowa zlecenia oznacza obowiązek płacenia wszystkich składek. Oskładkowanie zależy od sytuacji zleceniobiorcy. Zleceniodawca ma obowiązek zgłosić zleceniobiorcę do ZUS. Ma na to 7 dni od zawarcia umowy.
Obowiązkowe składki ZUS
Składki ZUS finansują zleceniobiorca i zleceniodawca. Obowiązkowe ubezpieczenia społeczne to emerytalne i rentowe. Składka wypadkowa jest również obowiązkowa. Jej wysokość zależy od branży. Składka zdrowotna wynosi 9%. Jest obowiązkowa dla wszystkich. Składka na ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolna. Zleceniobiorca może do niej przystąpić na własny wniosek.
| Rodzaj składki | Zleceniobiorca | Zleceniodawca | Suma |
|---|---|---|---|
| Emerytalna | 9,76% | 9,76% | 19,52% |
| Rentowa | 1,5% | 6,5% | 8% |
| Chorobowa | 2,45% (dobrowolna) | 0% | 2,45% |
| Wypadkowa | 0% | 0,67% – 3,33% | 0,67% – 3,33% |
| Zdrowotna | 9% | 0% | 9% |
| Fundusz Pracy | 0% | 2,45% | 2,45% |
| FGŚP | 0% | 0,10% | 0,10% |
Zwolnienia ze składek ZUS
Niektórzy zleceniobiorcy są zwolnieni z części składek. Studenci do 26 roku życia nie płacą składek ZUS. Dotyczy to ubezpieczeń społecznych. Są zwolnieni z obowiązku opłacania podatku dochodowego. Płacą jedynie składkę zdrowotną. Umowa zlecenie ze studentem jest najtańsza dla pracodawcy. Koszt pracodawcy to jedynie wynagrodzenie brutto. Osoby po ukończeniu 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni) nie płacą składek na Fundusz Pracy i FGŚP. Zleceniobiorca z innym tytułem do ubezpieczeń może mieć opłacaną tylko składkę zdrowotną. Zbieg tytułów ubezpieczeń wpływa na oskładkowanie. Oskładkowanie umów zlecenia zależy od indywidualnej sytuacji zleceniobiorcy.
Koszty pracodawcy przy umowie zlecenie
Pracodawcy wybierają umowy zlecenie ze względu na niższe koszty. Umowa zlecenie wiąże się z obowiązkami finansowymi. Podstawowe koszty to wynagrodzenie brutto i składki ZUS. Zleceniodawca odprowadza swoje części składek. Płaci też składki na Fundusz Pracy i FGŚP. Musi zawrzeć ubezpieczenie od wypadków przy pracy. Ponosi koszty administracyjne. Mogą pojawić się koszty materiałów i narzędzi. Diety i przejazdy to dodatkowe koszty. Koszt zatrudnienia zależy od statusu zleceniobiorcy. Umowa zlecenie z uczniem lub studentem jest najtańsza. Koszt pracodawcy przy wynagrodzeniu brutto 3500 zł wynosi około 4216,80 zł (suma składek zleceniodawcy 716,80 zł). W przypadku studenta koszt to 3500 zł.
| Koszty pracodawcy | Opis |
|---|---|
| Składki ZUS | Emerytalne, rentowe, wypadkowe, FP, FGŚP (część pracodawcy) |
| Koszty wynagrodzenia | Wypłata wynagrodzenia zleceniobiorcy (brutto) |
| Podatek dochodowy | Pobranie i odprowadzenie zaliczki na PIT |
| Ubezpieczenie wypadkowe | Obowiązkowe dla zleceniobiorcy |
| Koszty administracyjne | Prowadzenie dokumentacji |
| Koszty materiałów i narzędzi | Jeśli dostarcza zleceniodawca |
| Diety i przejazdy | Gdy praca poza miejscem zamieszkania |
Umowa zlecenie a podatek dochodowy
Od wynagrodzenia z umowy zlecenia pobiera się zaliczkę na podatek dochodowy. Stawka podatku dochodowego wynosi 12%. Dotyczy dochodów do 120 000 zł rocznie. Powyżej tej kwoty stawka wynosi 32%. Studenci do 26 roku życia są zwolnieni z podatku dochodowego. Kwota zwolnienia z PIT dla młodych to 85 528 zł. Koszty uzyskania przychodu wynoszą 20% lub 50%. 50% dotyczy praw autorskich. Limit kosztów autorskich wynosi 120 000 zł. Kalkulator umowa zlecenie pozwala obliczyć kwotę brutto netto.
Zakończenie umowy zlecenie
Umowa zlecenie może zakończyć się na kilka sposobów. Zakończenie następuje po wykonaniu zlecenia. Może też być wypowiedziana przez którąkolwiek ze stron. Termin rozwiązania umowy zależy od zapisów w umowie. Jeśli brak zapisu, można wypowiedzieć w dowolnym momencie. Rozwiązanie umowy zlecenia może nastąpić w wyniku wypowiedzenia.
Praktyczne aspekty umowy zlecenie
Warto korzystać z oprogramowania kadrowo-płacowego. Pomaga ono poprawnie naliczać składki. Program Płatnik czy PUE ZUS ułatwiają rozliczenia. Technologie jak e-ZUS i e-Składka są w użyciu. Krajowy System e-Faktur (KSeF) wpłynie na fakturowanie zleceń. Zleceniodawca musi zgłosić umowę zlecenie do ZUS. Używa do tego formularza ZUS ZUA lub ZUS ZZA.
- Sprawdź możliwość skorzystania z innej formy zatrudnienia, np. umowy o pracę.
- Przeanalizuj dokładnie koszty związane z umową zlecenie.
- Weryfikuj stawki wynagrodzenia.
- Planuj zlecenia i zasoby ludzkie.
- Dokładne zapoznanie się z aktualnymi przepisami prawnymi dotyczących składek ZUS.
- Indywidualna analiza każdej sytuacji zleceniobiorcy w celu ustalenia obowiązków związanych ze składkami ZUS.
- Dokładna analiza warunków umowy w celu zapewnienia bezpieczeństwa i komfortu.
Czy każda umowa zlecenie podlega składkom ZUS?
Nie każda umowa zlecenia oznacza obowiązek płacenia wszystkich składek ZUS. Oskładkowanie zależy od indywidualnej sytuacji zleceniobiorcy. Studenci do 26 roku życia są zwolnieni z większości składek społecznych.
Czy umowa zlecenie daje prawo do urlopu?
Umowa zlecenie nie daje prawa do urlopu wypoczynkowego. Nie przysługuje też urlop wychowawczy. Uprawnienia urlopowe wynikają ze stosunku pracy.
Jaka jest minimalna stawka godzinowa w 2025 roku?
Minimalna stawka godzinowa na umowie zleceniu w 2025 roku wynosi 30,50 zł brutto. Jest to kwota, która nie może być niższa.
Kiedy umowa zlecenie może być uznana za umowę o pracę?
Umowa zlecenie może być uznana za umowę o pracę. Dzieje się tak, gdy faktycznie spełnia cechy stosunku pracy. Chodzi o pracę pod kierownictwem, w wyznaczonym miejscu i czasie, za wynagrodzeniem.
Czy student do 26 roku życia płaci ZUS od umowy zlecenia?
Student do 26 roku życia jest zwolniony z obowiązkowych składek na ubezpieczenia społeczne. Płaci jedynie składkę zdrowotną od umowy zlecenia. Jest to korzystne dla pracodawcy.
Umowa zlecenie jest elastyczną formą współpracy. Zapewnia mniejsze formalności niż umowa o pracę. Pracodawcy decydują się na nią dla niższych kosztów. Zleceniobiorcy cenią elastyczność. Trzeba jednak pamiętać o jej specyfice. Zleceniobiorca nie ma praw pracowniczych. Dotyczy to urlopów czy świadectwa pracy. Zleceniodawca musi przestrzegać przepisów Kodeksu cywilnego. Musi też prawidłowo rozliczać składki ZUS i podatek. Znajomość przepisów jest kluczowa dla obu stron. Umowa zlecenie nie powinna zastępować umowy o pracę. Stosuje się ją do określonych zadań. Warto dokładnie czytać każdą umowę przed podpisaniem.