Odzież robocza i ochronna – obowiązki pracodawcy i prawa pracownika

Zapewnienie odpowiedniej odzieży roboczej i ochronnej to kluczowy obowiązek pracodawcy. Dowiedz się, czym różnią się te typy ubioru, jakie przepisy regulują ich stosowanie i co przysługuje pracownikowi.

Czym jest odzież robocza i ochronna?

Odzież robocza zabezpiecza lub zastępuje ubranie własne pracownika. Chroni je przed zabrudzeniem. Często stosuje się ją w pracach porządkowych. Odzież robocza chroni przed substancjami nieszkodliwymi dla zdrowia.

Odzież ochronna należy do środków ochrony indywidualnej. Ma na celu ochronę zdrowia i życia pracownika. Zabezpiecza przed niebezpiecznymi czynnikami środowiska pracy. Chroni przed zagrożeniami mechanicznymi, chemicznymi, termicznymi. Zabezpiecza też przed czynnikami atmosferycznymi.

Przepisy prawne dotyczące odzieży roboczej i ochronnej

Kodeks pracy reguluje obowiązek zapewnienia odzieży. Dotyczy to odzieży i obuwia roboczego. Przepisy BHP określają szczegółowe wymogi. Odzież robocza i ochronna musi spełniać normy. Dotyczy to norm polskich i europejskich.

Środki ochrony indywidualnej wymagają oceny zgodności. Potwierdza to znak CE. Rozporządzenie UE 2016/425 dotyczy środków ochrony indywidualnej. Rozporządzenie Ministra Pracy z 1997 roku jest kluczowe. Ustawa Kodeks pracy zawiera artykuły 237⁶–237¹⁰. Regulują one kwestie odzieży i obuwia.

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (art. 237⁶–237¹⁰)
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. 2003 nr 169 poz. 1650 z późn. zm.)
• Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/425 w sprawie środków ochrony indywidualnej

Obowiązki pracodawcy w zakresie odzieży BHP

Pracodawca musi nieodpłatnie zapewnić odzież. Dotyczy to odzieży roboczej i ochronnej. Zapewnia też środki ochrony indywidualnej. Pracodawca dostarcza nieodpłatnie odzież i obuwie robocze. Te przedmioty są własnością pracodawcy.

Pracodawca przekazuje informacje o zagrożeniach. Dotyczy to czynników w środowisku pracy. Musi też wymienić odzież roboczą. Wymiana następuje w przypadku zużycia lub zniszczenia. Pracodawca zapewnia odzież od pierwszego dnia pracy.

W przypadku błędnego określenia ryzyka w zakładzie pracy, pracodawca ponosi odpowiedzialność.

Odzież robocza i ochronna – kiedy i komu przysługuje?

Konieczność stosowania odzieży zależy od pracy. Każda branża ma swoje specyficzne wymogi. Właściwy strój jest dla pracowników. Dotyczy to osób mających kontakt z niebezpiecznymi czynnikami. Odzież ochronna jest konieczna przy zagrożeniach.

Pracownicy mający kontakt z niebezpiecznymi czynnikami otrzymują środki ochrony. Są one bezpłatne. Odzież robocza jest potrzebna, gdy praca brudzi. Chroni wtedy odzież własną pracownika.

Jak często przysługuje wymiana odzieży roboczej?

Standardowy okres użytkowania odzieży roboczej waha się. Wynosi od 6 do 24 miesięcy. Czas ten zależy od rodzaju odzieży i warunków pracy. Pracodawca ustala ten okres w regulaminie pracy.

Pracodawca musi wymienić odzież wcześniej. Dotyczy to sytuacji, gdy odzież jest zużyta lub zniszczona. Zapewnia to ciągłość ochrony pracownika. Zużycie następuje na przykład przez intensywne użytkowanie.

Wykres przedstawia standardowy okres użytkowania odzieży roboczej.

Czy można używać własnej odzieży roboczej?

Pracownik może używać własnej odzieży roboczej. Wymaga to zgody pracodawcy. Pracodawca wypłaca wtedy ekwiwalent pieniężny. Pokrywa on koszty prania i konserwacji. Dotyczy to stanowisk, gdzie praca brudzi ubranie.

Niektóre stanowiska wykluczają własną odzież. Dotyczy to prac z bezpośrednią obsługą maszyn. Pracodawca musi zapewnić odzież. Zapewnia też obuwie robocze na takich stanowiskach.

Mam krótkie pytanie: czy można odmówić wykonywania pracy, jeśli odzież robocza nie została zapewniona przez pracodawcę?

W żadnym wypadku powodem zwolnienia nie powinno być odmówienie przez Pana wykonywania pracy, ponieważ to pracodawca nie wywiązał się z nałożonych na niego obowiązków. – Emilia Lazarowicz

Konsekwencje dla pracodawcy za brak odzieży BHP

Zaniedbania w zapewnieniu odzieży mają konsekwencje. Pracodawcę mogą spotkać wysokie kary finansowe. Kary za nieprzestrzeganie przepisów BHP wynoszą od 1000 zł. Mogą sięgać nawet 30000 zł. Inspektor pracy nakłada te kary.

Pracodawca ponosi odpowiedzialność karną. Grozi mu kara pozbawienia wolności. Dotyczy to sytuacji, gdy naraża pracownika. Narażenie na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia jest karalne. Błędne określenie ryzyka w pracy jest odpowiedzialnością pracodawcy.

Każdy, kto, będąc odpowiedzialny za bezpieczeństwo i higienę pracy, nie dopełnia wynikającego stąd obowiązku i przez to naraża pracownika na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Wykres przedstawia minimalną i maksymalną wysokość kary finansowej za nieprzestrzeganie przepisów BHP dotyczących odzieży.

Jak dobrać odpowiednią odzież roboczą i ochronną?

Dobór odzieży zależy od zagrożeń. Należy ocenić warunki panujące w pracy. Odzież ochronna chroni przed konkretnymi czynnikami. Mogą to być zagrożenia mechaniczne, chemiczne, termiczne. Ważna jest ochrona przed czynnikami atmosferycznymi.

Wybierz materiał odpowiedni do pory roku. Bawełna jest dobra na lato. Ortalion chroni przed deszczem. Flanela i polar zapewniają ciepło. Specjalistyczne obuwie jest konieczne. Trzewiki robocze mogą być antyprzebiciowe. Mogą też mieć właściwości antypoślizgowe. Buty ochronne muszą zapewniać maksymalne zabezpieczenie stóp.

• Trzewiki robocze mogą być antyprzebiciowe lub mieć właściwości antypoślizgowe.
• Buty ochronne muszą wykazywać wszystkie wymagane cechy i zapewniać maksymalne zabezpieczenie dla stóp zatrudnionej osoby.
• Zobacz, jaki materiał wybrać dla ubrań roboczych na lato.