Wypowiedzenie zmieniające – co musisz o nim wiedzieć?
Wypowiedzenie zmieniające to ważny dokument w prawie pracy. Pozwala pracodawcy zmienić warunki zatrudnienia. Dotyczy to pracy i płacy. Musisz znać swoje prawa i obowiązki.
Czym jest wypowiedzenie zmieniające?
Wypowiedzenie zmieniające to jednostronne oświadczenie woli pracodawcy. Pracodawca wręcza je pracownikowi. Ma na celu zmianę treści umowy o pracę. Modyfikuje dotychczasowe warunki zatrudnienia. Kodeks pracy zabrania pracodawcy jednostronnie zmieniać warunki bez tej procedury. Wypowiedzenie zmieniające nie jest standardowym wypowiedzeniem umowy. Jego celem jest kontynuacja zatrudnienia na nowych zasadach.
Istnieją dwie główne formy zmian w umowie. Pierwsza to aneks do umowy. Wymaga zgody obu stron. Druga forma to właśnie wypowiedzenie zmieniające. Pracodawca stosuje je, gdy pracownik nie zgadza się na aneks.
Czy pracownik może złożyć wypowiedzenie zmieniające?
Nie, wypowiedzenie zmieniające może być wystawione wyłącznie przez pracodawcę. Pracownik nie ma takiego uprawnienia. Pracownik może jedynie zaproponować pracodawcy zmianę warunków.
Podstawa prawna i przyczyny wypowiedzenia zmieniającego
Zmiana warunków umowy o pracę jest regulowana przez Kodeks pracy. Kluczowy jest artykuł 42 Kodeksu pracy. Przepisy pracownicze zabraniają pracodawcom samowolnie zmieniać warunki. Wypowiedzenie zmieniające to jedyna droga jednostronnej zmiany.
Pracodawca może sięgnąć po wypowiedzenie zmieniające z różnych przyczyn. Często są to potrzeby organizacyjne firmy. Powodem mogą być też potrzeby ekonomiczne. Restrukturyzacja firmy uzasadnia takie działanie. Zmiana warunków umowy o pracę może być koniecznością. Dzieje się tak z powodu reorganizacji lub trudnej sytuacji finansowej. Racjonalizacja zatrudnienia zmierza do obniżenia kosztów. Stanowi to uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia zmieniającego. Nawet jednorazowa odmowa wykonania polecenia służbowego może uzasadniać wypowiedzenie warunków pracy i płacy.
Racjonalizacja zatrudnienia zmierzająca do obniżenia kosztów działalności pracodawcy stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia zmieniającego.
W świetle obowiązujących przepisów prawa pracy wypowiedzenie warunków płacy wprawdzie nie jest karą porządkową, ale może być środkiem dyscyplinującym.
Nawet już jednorazowa odmowa wykonania polecenia służbowego może uzasadniać wypowiedzenie warunków pracy i płacy.
Wymogi formalne i treść wypowiedzenia zmieniającego
Wypowiedzenie zmieniające musi przyjąć formę pisemną. Jest to wymóg pod rygorem nieważności. Oznacza to, że wypowiedzenie ustne nie ma mocy prawnej. Powinno być dokonane na piśmie. Dokument musi być jasny i precyzyjny. Musi zawierać propozycję nowych warunków pracy lub płacy.
W przypadku umów na czas nieokreślony dokument musi zawierać przyczynę uzasadniającą zmianę. Pracodawca podaje powód modyfikacji warunków. Brak przyczyny może prowadzić do uznania wypowiedzenia za wadliwe. Pracodawca powinien kompleksowo przeanalizować stan faktyczny. Dopiero potem powinien zastosować wypowiedzenie zmieniające.
Czy pracodawca zawsze musi informować pracownika o zmianach?
Tak, pracodawca ma obowiązek poinformować pracownika o proponowanych zmianach. Musi to zrobić na piśmie poprzez wypowiedzenie zmieniające lub porozumienie zmieniające. Niektóre zmiany warunków zatrudnienia wymagają formy pisemnej, na przykład zmiana wynagrodzenia zasadniczego.
Co może zmienić wypowiedzenie zmieniające?
Wypowiedzenie zmieniające powoduje trwałą modyfikację umowy. Zmiana warunków zatrudnienia może dotyczyć wielu aspektów. Obejmuje czas pracy i miejsce wykonywania obowiązków. Dotyczy też rodzaju umowy o pracę, warunków pracy i płacy. Pracodawca ma prawo zmienić warunki zatrudnienia. Nie może jednak tego zrobić samodzielnie. Musi przestrzegać określonych procedur.
Ważne ograniczenie dotyczy rodzaju umowy. Zgodnie z Uchwałą Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z 28 kwietnia 1994 roku niedopuszczalna jest zmiana rodzaju umowy. Pracodawca nie może zmienić umowy na czas nieokreślony na umowę na czas określony. Nie może tego zrobić poprzez wypowiedzenie zmieniające.
Prawa i opcje pracownika
Pracownik, który otrzymał wypowiedzenie zmieniające, ma określone prawa. Pracownik ma prawo odmówić przyjęcia nowych warunków zatrudnienia. Musi podjąć decyzję w określonym terminie. Pracownik ma obowiązek przyjąć lub odrzucić propozycję. Ma na to czas do końca połowy przysługującego mu okresu wypowiedzenia. Brak zgody pracownika zazwyczaj prowadzi do rozwiązania stosunku pracy. Umowa o pracę ulega rozwiązaniu po upływie okresu wypowiedzenia.
Okres wypowiedzenia zależy od stażu pracy. Wynosi 2 tygodnie dla pracowników zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy. Trwa 1 miesiąc dla zatrudnionych co najmniej 6 miesięcy, ale mniej niż 3 lata. Okres 3 miesięcy dotyczy pracowników zatrudnionych co najmniej 3 lata.
Pracownik ma prawo zaskarżyć wypowiedzenie zmieniające. Może odwołać się do sądu pracy. Termin odwołania wynosi 21 dni. Liczy się od dnia otrzymania wypowiedzenia zmieniającego. Pracownik może domagać się uznania wypowiedzenia za bezskuteczne. Może też żądać przywrócenia poprzednich warunków pracy.
Niektóre grupy pracowników są chronione przed wypowiedzeniem zmieniającym. Należą do nich kobiety w ciąży. Ochrona dotyczy pracowników w wieku przedemerytalnym. Obejmuje też członków związków zawodowych. Osoby z niepełnosprawnościami również podlegają szczególnej ochronie.
Ostatnia nowelizacja kodeksu pracy wprowadziła nowe uprawnienie dla pracowników. Obowiązuje od 26 kwietnia 2023 roku. Pracownik zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy może raz w roku wystąpić z wnioskiem o zmianę warunków zatrudnienia. Pracodawca musi odpowiedzieć na ten wniosek. Ma na to 1 miesiąc. Wniosek może być złożony w postaci papierowej lub elektronicznej. Pracownik powinien mieć możliwość zwrócenia się do pracodawcy o inną, bardziej przewidywalną formę zatrudnienia.
Pracownik, który otrzymał wypowiedzenie zmieniające, jest zobowiązany do wykonywania dotychczasowej pracy do końca okresu wypowiedzenia.
Co robić, jeśli nie zgadzasz się na nowe warunki?
Masz prawo odmówić przyjęcia nowych warunków. Musisz złożyć oświadczenie o odmowie. Zrób to na piśmie. Masz czas do połowy okresu wypowiedzenia. Pamiętaj, że odmowa skutkuje rozwiązaniem umowy o pracę. Umowa zakończy się z upływem okresu wypowiedzenia. Możesz też odwołać się do sądu pracy. Masz na to 21 dni od otrzymania wypowiedzenia.
Wypowiedzenie zmieniające a porozumienie zmieniające
Zmiana warunków zatrudnienia może nastąpić na dwa sposoby. Pierwszy to porozumienie zmieniające. Drugi to wypowiedzenie zmieniające. Różnica jest kluczowa. Porozumienie zmieniające wymaga zgody obu stron. Pracownik i pracodawca muszą się porozumieć. Podpisują aneks do umowy. Aneks do umowy o pracę musi zawierać określone elementy. Zmiana umowy za porozumieniem stron wymaga podpisania aneksu przez wszystkie strony umowy.
Wypowiedzenie zmieniające to jednostronna czynność pracodawcy. Nie wymaga zgody pracownika. Pracodawca narzuca nowe warunki. Pracownik ma wybór: przyjąć je albo odejść z pracy. Odmowa przyjęcia nowych warunków wiąże się z zakończeniem współpracy. Dzieje się tak tylko wtedy, gdy zmiany wprowadzane są przez wypowiedzenie zmieniające.
| Kryterium | Wypowiedzenie zmieniające | Porozumienie zmieniające |
|---|---|---|
| Inicjatywa | Pracodawca (jednostronnie) | Obie strony (za zgodą) |
| Wymagana zgoda pracownika | Nie do złożenia dokumentu, tak do przyjęcia nowych warunków | Tak |
| Skutek braku zgody | Rozwiązanie umowy | Brak zmiany warunków |
| Forma | Pisemna (pod rygorem nieważności) | Pisemna (aneks) |
Praktyczne porady
Zmiana warunków zatrudnienia musi być przemyślana. Może znacząco wpłynąć na sytuację obu stron. Przed przystąpieniem do zmiany warunków umowy warto dokładnie zapoznać się z jej treścią. Pracodawca powinien w miarę możliwości uwzględnić wniosek pracownika o zmianę warunków. Zmiana warunków umowy może wiązać się z koniecznością dostosowania innych dokumentów.
Jeśli jesteś pracownikiem i otrzymałeś wypowiedzenie zmieniające, działaj rozważnie. Dokładnie przeanalizuj nowe warunki. Zgłoś swoje uwagi pracodawcy. Możesz próbować negocjować. Nie zwlekaj z decyzją, jeśli nie zgadzasz się na nowe warunki. Skorzystaj z pomocy prawnika lub związków zawodowych. Monitoruj swoje prawa w okresie wypowiedzenia. Masz prawo odwołać się do sądu pracy w ciągu 21 dni.
- Dokładnie przeanalizuj nowe warunki.
- Zgłoś swoje uwagi pracodawcy.
- Skorzystaj z pomocy prawnika lub związków zawodowych.
- Odwołaj się do sądu pracy.
- Monitoruj swoje prawa w okresie wypowiedzenia.
W prosty sposób rozliczaj pracowników online! Generuj dokumenty związane z rozwiązaniem stosunku pracy.
