Zwolnienie pracownika na L4: Kiedy pracodawca może to zrobić?
Pracownik na zwolnieniu lekarskim (L4) korzysta z ochrony przed zwolnieniem. Kodeks pracy przewiduje jednak wyjątki od tej zasady. Dowiedz się, kiedy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę z chorym pracownikiem.
Ochrona prawna pracownika na zwolnieniu
Polskie prawo pracy chroni pracowników. Ta ochrona dotyczy także czasu choroby. Pracownicy nieobecni z powodu choroby podlegają ochronie. Zwolnienie osób nieobecnych podlega ochronie prawnej. Pracownik na L4 korzysta z ochrony stosunku pracy.
Kodeks pracy wprowadza przepisy ochronne. Art. 41 Kodeksu pracy jest kluczowy. Zabrania on wypowiadania umowy o pracę. Zakaz dotyczy czasu urlopu pracownika. Obowiązuje też w czasie innej usprawiedliwionej nieobecności. Zwolnienie lekarskie usprawiedliwia nieobecność. Pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia w czasie usprawiedliwionej nieobecności.
Czym jest zwolnienie lekarskie (L4)?
Zwolnienie lekarskie to dokument. Usprawiedliwia on nieobecność w pracy. Jest to druk ZLA lub e-ZLA. Od 1 grudnia 2018 roku zwolnienia są elektroniczne. Lekarz wystawia e-ZLA. Pracownik nie musi dostarczać papierowego dokumentu. Informacja trafia do ZUS. Pracodawca widzi ją na Platformie Usług Elektronicznych (PUE ZUS). Pracownik może nie pojawić się w pracy. Musi usprawiedliwić swoją nieobecność. Choroba jest najczęstszą przyczyną. Obowiązkiem pracownika jest powiadomić pracodawcę. Należy to zrobić nie później niż w drugim dniu nieobecności.
Prawa i obowiązki pracownika na L4
Pracownik na L4 ma określone prawa. Ma prawo do wynagrodzenia chorobowego. Przysługuje mu też zasiłek chorobowy. Pracownik ma obowiązki. Musi stosować się do zaleceń lekarza. Nie może wykonywać pracy zarobkowej. Nie powinien podejmować aktywności pogarszających zdrowie. Pracownik informuje pracodawcę o chorobie. Podaje przewidywany termin powrotu. Przejawem troski o dobro zakładu jest stosowanie się do wskazań lekarskich.
Wyjątki od ochrony: Kiedy zwolnienie na L4 jest możliwe?
Pracodawca może zwolnić pracownika na L4. Jest to możliwe w określonych sytuacjach. Kodeks pracy daje jasne odpowiedzi. Są trzy główne sytuacje. Pracownik na L4 nie ma pełnej ochrony. Zwolnienie pracownika na L4 jest zgodne z prawem w niektórych przypadkach.
Zwolnienie z powodu długotrwałej choroby
Art. 53 § 1 Kodeksu pracy reguluje tę kwestię. Pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia. Dotyczy to niezdolności pracownika do pracy. Niezdolność musi trwać odpowiednio długo. Długość okresu zależy od stażu pracy.
| Staż pracy | Okres niezdolności | Kiedy możliwe zwolnienie? |
|---|---|---|
| Krócej niż 6 miesięcy | Dłużej niż 3 miesiące | Po upływie 3 miesięcy niezdolności |
| Co najmniej 6 miesięcy | Dłużej niż łączny okres pobierania wynagrodzenia i zasiłku | Po upływie łącznego okresu pobierania świadczeń |
Okres pobierania wynagrodzenia od pracodawcy to pierwsze 33 dni. Dotyczy to pracowników poniżej 50 roku życia. Powyżej 50 lat jest to 14 dni. Od 34 dnia niezdolności ZUS wypłaca zasiłek chorobowy. Standardowy okres zasiłkowy to 182 dni. Może być dłuższy w szczególnych przypadkach. W przypadku gruźlicy lub ciąży wynosi 270 dni. Świadczenie rehabilitacyjne przysługuje po zasiłku. Można je pobierać do 12 miesięcy. Zwolnienie jest możliwe po zakończeniu pobierania zasiłku. Dotyczy to też świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące.
Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące.
Po upływie okresu ochronnego pracodawca ma prawo zwolnić pracownika bez wypowiedzenia. Pracodawca może wręczyć wypowiedzenie pracownikowi. Dotyczy to osoby zbyt długo chorującej. Wypowiedzenie umowy z uwagi na nieobecności może być uzasadnione. Pracodawca musi wykazać związek z naruszeniem interesów firmy.
Zwolnienie dyscyplinarne na L4
L4 nie chroni przed dyscyplinarką. Samo przebywanie na zwolnieniu nie daje pełnej ochrony. Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę. Chodzi o tryb dyscyplinarny. Podstawą jest art. 52 Kodeksu pracy. Zwolnienie dyscyplinarne oznacza utratę pracy natychmiast. Nie podlega okresowi wypowiedzenia.
Pracodawca może zwolnić pracownika dyscyplinarnie. Dotyczy to nawet pobytu na L4. Zwolnienie jest możliwe z winy pracownika. Rozwiązanie umowy z winy pracownika jest możliwe. Dotyczy to okresu usprawiedliwionej nieobecności. Nadużycie korzystania ze zwolnienia jest podstawą. Można zwolnić pracownika. Dotyczy to wykorzystania L4 niezgodnie z przeznaczeniem. Inne przykłady to:
- Ujawnienie tajemnicy przedsiębiorstwa.
- Naruszenie zasad BHP.
- Nieusprawiedliwione nieobecności.
- Praca pod wpływem alkoholu.
Pracodawca ma ograniczony czas na reakcję. Ma 30 dni od uzyskania informacji o przewinieniu. W tym terminie musi wręczyć wypowiedzenie. Pracownik może odwołać się od decyzji. Ma na to 21 dni. Odwołanie składa do Sądu Pracy.
Inne przypadki rozwiązania umowy
Pracodawca nie może wypowiedzieć umowy w czasie urlopu. Dotyczy to też innej usprawiedliwionej nieobecności. Zakaz dotyczy wypowiedzenia. Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia jest możliwe. Dotyczy to art. 53 § 1 K.p. Zwolnienie pracownika na L4 jest zgodne z prawem. Dotyczy to określonych warunków. Pracodawca nie może rozwiązać umowy o pracę. Wyjątki są ściśle określone. Należy do nich likwidacja pracodawcy. Również upadłość firmy umożliwia zwolnienie.
Praktyczne aspekty i dodatkowe informacje
Pracodawcy powinni dokumentować powody zwolnienia. Zaleca się unikanie wypowiedzenia. Powodem ma być tylko choroba. Pracodawca powinien rozważyć alternatywy. Może przesunąć pracownika na inne stanowisko. Odpowiedzialne korzystanie ze zwolnienia jest ważne. Pomaga uniknąć nieprzyjemności.
Kontrola zwolnienia lekarskiego
Pracodawca ma prawo kontrolować pracownika. Kontrola dotyczy prawidłowości wykorzystania L4. Może sprawdzić, czy pracownik stosuje się do zaleceń. Może zweryfikować, czy nie wykonuje pracy zarobkowej. ZUS także przeprowadza kontrole. Nadużywanie zwolnienia ma konsekwencje. Może prowadzić do utraty prawa do zasiłku. Może być podstawą zwolnienia dyscyplinarnego.
Badania kontrolne po chorobie
Po długotrwałej nieobecności pracownik wraca do pracy. Musi przejść badania kontrolne. Dotyczy to niezdolności trwającej dłużej niż 30 dni. Badanie przeprowadza lekarz medycyny pracy. Orzeka o zdolności do pracy na danym stanowisku.
Planowane zmiany w przepisach
Projekt ustawy przewiduje zmiany. Zmiany dotyczą aktywności na L4. Projekt trafił do konsultacji 25 października br. Nowe przepisy mają wejść w życie. Planowana data to 1 stycznia 2025 r. Praca zarobkowa nie będzie zawsze negatywną przesłanką. Czasem trzeba będzie odebrać telefon od szefa. Albo odpisać na e-maila. Będzie można pracować w innej firmie na L4. Dotyczy to L4 w jednej pracy.
Najczęściej zadawane pytania
Ile dni można być na zwolnieniu lekarskim?
Maksymalna długość zwolnienia lekarskiego wynosi 182 dni. W przypadku gruźlicy lub ciąży okres ten może być przedłużony do 270 dni.
Co pracodawca widzi na L4?
Pracodawca widzi informację o niezdolności do pracy. Widzi też daty obowiązywania zwolnienia. Nie widzi szczegółowej przyczyny choroby.
Czego nie wolno robić na L4?
Na L4 nie wolno wykonywać pracy zarobkowej. Nie należy podejmować aktywności pogarszających stan zdrowia. Należy stosować się do zaleceń lekarza.
Czy po 182 dniach chorobowego można zwolnić pracownika?
Tak, po upływie okresu zasiłkowego (standardowo 182 dni) pracodawca może rozwiązać umowę bez wypowiedzenia. Dotyczy to art. 53 § 1 Kodeksu pracy.