Zasiłek i wynagrodzenie chorobowe 2025: Kto płaci za L4?
Niezdolność do pracy z powodu choroby to trudny czas. W Polsce system wsparcia obejmuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Wiesz, kto płaci za L4 w 2025 roku? Sprawdź, jakie masz prawa i obowiązki.
Czym jest wynagrodzenie i zasiłek chorobowy?
Świadczenia chorobowe zapewniają wsparcie finansowe. Otrzymujesz je, gdy choroba uniemożliwia Ci pracę. System regulują przepisy prawa pracy. Dotyczą też ubezpieczeń społecznych.
Głównym aktem prawnym jest Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. Ustawa dotyczy świadczeń pieniężnych z ubezpieczenia społecznego. Chodzi o świadczenia w razie choroby i macierzyństwa.
Wynagrodzenie chorobowe – definicja i zasady
Wynagrodzenie chorobowe przysługuje pracownikom. Muszą być zatrudnieni na podstawie umowy o pracę. Pracodawca finansuje te świadczenia. Płaci za pierwsze dni niezdolności do pracy.
Wysokość wynagrodzenia wynosi 80% podstawy wymiaru. Podstawa to przeciętne miesięczne wynagrodzenie. Oblicza się je z 12 miesięcy przed chorobą.
W niektórych sytuacjach otrzymasz 100% wynagrodzenia. Dzieje się tak przy wypadku w pracy. Dotyczy to też choroby w trakcie ciąży. Badania dla dawców tkanek to kolejny przypadek.
Zasiłek chorobowy – definicja i zasady
Zasiłek chorobowy to świadczenie pieniężne. Dostają je osoby objęte ubezpieczeniem chorobowym. Dotyczy to ubezpieczenia obowiązkowego i dobrowolnego. Zasiłek wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).
Zasiłek przysługuje po wyczerpaniu prawa do wynagrodzenia chorobowego. Otrzymujesz go za każdy dzień niezdolności. Dotyczy to również dni wolnych od pracy. Standardowa wysokość zasiłku to 80% podstawy wymiaru.
świadczenie pieniężne wypłacane za okresy niezdolności do pracy spowodowanej chorobą lub wypadkiem oraz odosobnieniem z powodu choroby zakaźnej.
Kto ma prawo do świadczeń chorobowych w 2025 roku?
Prawo do świadczeń chorobowych mają ubezpieczeni. Dotyczy to osób zgłoszonych do ubezpieczeń społecznych. Trzeba opłacać składkę na ubezpieczenie chorobowe. Pracownicy na umowie o pracę mają prawo do wynagrodzenia lub zasiłku.
Prawo do wynagrodzenia chorobowego mają tylko pracownicy. Dotyczy to osób zatrudnionych na umowie o pracę. Inne osoby ubezpieczone chorobowo mają prawo do zasiłku.
Prawo do wynagrodzenia chorobowego
Pracownik nabywa prawo do wynagrodzenia chorobowego. Musi podlegać ubezpieczeniu chorobowemu. Okres ten musi trwać nieprzerwanie 30 dni.
Pan Nowak zachorował 3 tygodnie po rozpoczęciu pracy. Przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe. Okres niezdolności do pracy liczy się do stażu ubezpieczeniowego.
Prawo do zasiłku chorobowego
Zasiłek chorobowy przysługuje ubezpieczonym. Muszą stać się niezdolni do pracy. Choroba musi wystąpić w czasie ubezpieczenia. Dotyczy to pracowników i zleceniobiorców ubezpieczonych chorobowo. Obejmuje też przedsiębiorców opłacających składkę dobrowolną.
Pani Kowalska wykorzystała 26 dni wynagrodzenia chorobowego. Następnie zachorowała ponownie. Teraz przysługuje jej zasiłek chorobowy.
Okresy wyczekiwania
Prawo do zasiłku chorobowego nabywasz po pewnym czasie. Dla ubezpieczenia obowiązkowego to 30 dni. Dla ubezpieczenia dobrowolnego to 90 dni. Okres ten musi być nieprzerwany.
Zleceniobiorca stał się niezdolny do pracy. Podlegał ubezpieczeniu 10 dni. Nie nabył prawa do zasiłku chorobowego.
| Rodzaj ubezpieczenia | Okres wyczekiwania |
|---|---|
| Obowiązkowe | 30 dni |
| Dobrowolne | 90 dni |
Kiedy świadczenie przysługuje bez okresu wyczekiwania?
W niektórych sytuacjach świadczenie przysługuje od pierwszego dnia. Dotyczy to wypadku w drodze do pracy lub z pracy. Prawo do świadczeń bez okresu wyczekiwania mają absolwenci. Muszą zgłosić się do ubezpieczenia w ciągu 90 dni od ukończenia szkoły. Dotyczy to też absolwentów szkół wyższych.
Prawo do świadczeń bez okresu wyczekiwania mają też posłowie i senatorowie. Dotyczy to również osób prowadzących działalność rolniczą. Przerwa w ubezpieczeniu nieprzekraczająca 30 dni nie powoduje utraty prawa. Wcześniejsze okresy ubezpieczenia wlicza się do stażu.
Kto płaci za L4 w 2025 roku? Pracodawca czy ZUS?
Wypłata świadczeń chorobowych zależy od kilku czynników. Kluczowa jest długość niezdolności do pracy. Liczy się też wielkość przedsiębiorstwa. W Polsce system przewiduje podział odpowiedzialności.
Kto płaci za L4 w 2025?
Za L4 w 2025 roku płaci pracodawca lub ZUS. Zależy to od liczby dni choroby w danym roku kalendarzowym i wieku pracownika. Pracodawca płaci za pierwsze dni, ZUS za kolejne.
Kiedy płaci pracodawca?
Pracodawca wypłaca wynagrodzenie chorobowe. Płaci za pierwsze dni niezdolności do pracy. Dla pracowników poniżej 50 lat to pierwsze 33 dni. Dla pracowników powyżej 50 lat to pierwsze 14 dni. Dotyczy to niezdolności w danym roku kalendarzowym.
Wynagrodzenie chorobowe jest finansowane ze środków pracodawcy. Wewnątrzzakładowe przepisy mogą przewidywać wyższą kwotę. Standardowo to 80% podstawy.
Kiedy płaci ZUS?
ZUS wypłaca zasiłek chorobowy. Przejmuje płatność po okresie finansowanym przez pracodawcę. Dzieje się tak od 34. dnia choroby. Dla osób powyżej 50 lat ZUS płaci od 15. dnia. ZUS płaci zasiłek do wyczerpania maksymalnego okresu. Instytucja płacąca zasiłek chorobowy to ZUS.
ZUS płaci zasiłek także w innych przypadkach. Dotyczy to osób niebędących pracownikami. Chodzi o zleceniobiorców, przedsiębiorców i innych ubezpieczonych. ZUS wypłaca świadczenie z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Ile wynoszą świadczenia chorobowe w 2025 roku?
Wysokość świadczeń chorobowych oblicza się od podstawy wymiaru. Standardowa wysokość wynosi 80% tej podstawy. W niektórych sytuacjach przysługuje 100%.
Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego
Podstawę wymiaru stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie. Oblicza się je z 12 miesięcy przed chorobą. Od tej kwoty odlicza się 13,71%. To suma składek na ubezpieczenia społeczne. Chodzi o składki finansowane przez pracownika.
W przypadku choroby w pierwszym miesiącu pracy oblicza się ją inaczej. Podstawę stanowi wynagrodzenie z tego miesiąca. Trzeba je uzupełnić do pełnego miesiąca.
Systemy kadrowo-płacowe mogą automatycznie wyliczać kwoty. Przykładowo, system wFirma potrafi wyliczyć wynagrodzenie chorobowe.
| Przykład | Wynagrodzenie brutto | Dni zwolnienia | Wynik (ok.) |
|---|---|---|---|
| Pracownik na 1/2 etatu | 4500,00 zł | 8 dni | 828,40 zł |
| Pracownik na 1/2 etatu | 3000,00 zł | 12 dni | 885,60 zł |
Standardowa wysokość (80%)
Miesięczny zasiłek chorobowy wynosi 80% podstawy wymiaru. Otrzymujesz taką kwotę w większości przypadków. Dotyczy to typowej niezdolności do pracy. Wynagrodzenie chorobowe płacone przez pracodawcę też standardowo wynosi 80%.
Kiedy przysługuje 100%?
Świadczenie w wysokości 100% przysługuje w szczególnych sytuacjach. Dotyczy to niezdolności do pracy w trakcie ciąży. Otrzymasz 100%, gdy zachorujesz z powodu wypadku w drodze do pracy. Dotyczy to też wypadku w drodze z pracy. Badania lekarskie dla dawców tkanek to kolejna sytuacja. Obejmuje też zabiegi pobrania komórek lub tkanek.
Jak długo można pobierać zasiłek chorobowy?
Okres pobierania zasiłku chorobowego jest ograniczony. Zależy od przyczyny niezdolności do pracy. Okres niezdolności spowodowany chorobą traktuje się na równi z okresem ubezpieczenia.
Maksymalny okres standardowy (182 dni)
Zasiłek chorobowy przysługuje przez okres trwania niezdolności. Nie może być dłuższy niż 182 dni. To standardowy maksymalny okres zasiłku chorobowego. Dotyczy większości chorób.
Jak długo można pobierać zasiłek chorobowy?
Zasiłek chorobowy można pobierać maksymalnie przez 182 dni. W przypadku ciąży lub gruźlicy okres ten wydłuża się do 270 dni.
Dłuższy okres (Ciąża, gruźlica – 270 dni)
W przypadku niezdolności do pracy spowodowanej gruźlicą okres jest dłuższy. Dotyczy to też niezdolności w trakcie ciąży. W tych sytuacjach zasiłek przysługuje przez 270 dni.
Zasiłek po ustaniu ubezpieczenia
Czy zasiłek chorobowy jest wypłacany po ustaniu ubezpieczenia? Tak, jest to możliwe. Zasiłek może przysługiwać przez 91 dni. Warunkiem jest niezdolność do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia. Musi ona powstać w określonym czasie po ustaniu ubezpieczenia. Dotyczy to np. choroby trwającej bez przerwy od dnia ustania ubezpieczenia.
Oświadczenie Z-10 jest potrzebne. Składasz je, gdy ubiegasz się o zasiłek po ustaniu ubezpieczenia.
Proces uzyskania świadczenia chorobowego
Aby otrzymać świadczenie chorobowe, musisz przejść przez kilka kroków. Procedura jest uregulowana prawnie. Wymaga złożenia odpowiednich dokumentów.
Jak uzyskać zasiłek chorobowy z ZUS?
Aby uzyskać zasiłek chorobowy z ZUS, potrzebujesz zwolnienia lekarskiego (e-ZLA) i odpowiedniego zaświadczenia od płatnika składek (Z-3, Z-3a, Z-3b). Wniosek składasz przez pracodawcę lub bezpośrednio w ZUS, często przez platformę PUE ZUS.
Zwolnienie lekarskie (e-ZLA)
Podstawą jest zwolnienie lekarskie. Musi być wystawione przez uprawnionego lekarza. Obecnie dominują zwolnienia elektroniczne (e-ZLA). Lekarz wysyła je do ZUS i pracodawcy. Możesz otrzymać wydruk e-ZLA. Dostępny jest też formularz z systemu teleinformatycznego ZUS.
Wymagane dokumenty
Potrzebujesz kilku dokumentów do wniosku. Pracownicy składają zaświadczenie płatnika składek na formularzu Z-3. Osoby na umowach zlecenia używają formularza Z-3a. Przedsiębiorcy i inne osoby składają Z-3b. Jeśli ubiegasz się o zasiłek po ustaniu ubezpieczenia, złóż oświadczenie Z-10.
- Zwolnienie lekarskie (e-ZLA lub wydruk)
- Zaświadczenie płatnika składek (Z-3, Z-3a lub Z-3b)
- Oświadczenie Z-10 (jeśli dotyczy)
Gdzie i jak złożyć wniosek?
Wniosek o zasiłek chorobowy składasz w ZUS. Pracownicy zazwyczaj przekazują dokumenty pracodawcy. Pracodawca przekazuje je do ZUS. Samodzielnie możesz złożyć wniosek. Służy do tego Platforma Usług Elektronicznych (PUE) ZUS. Możesz też złożyć dokumenty papierowo w oddziale ZUS.
Termin składania dokumentów to 7 dni. Liczy się od daty wystawienia zwolnienia lekarskiego.
Czas oczekiwania i śledzenie wniosku
ZUS ma czas na rozpatrzenie wniosku. Zazwyczaj trwa to do 30 dni. Czas oczekiwania na zasiłek chorobowy z ZUS może się różnić. Zależy od kompletności dokumentów i obciążenia oddziału. Możesz śledzić status swojego wniosku. Służy do tego PUE ZUS. Regularne sprawdzanie przyspiesza proces informowania.
Kiedy można stracić prawo do zasiłku chorobowego?
Istnieją sytuacje, gdy możesz utracić prawo do zasiłku. Przepisy prawne jasno to określają. Dotyczy to zachowań ubezpieczonego. Dotyczy też nieprawidłowości w dokumentacji.
Praca zarobkowa na L4
Wykonywanie pracy zarobkowej podczas niezdolności do pracy powoduje utratę prawa. Zasiłek chorobowy ma wspierać osoby chore. Nie możesz jednocześnie chorować i pracować. ZUS może przeprowadzić kontrolę.
Wykorzystanie zwolnienia niezgodnie z celem
Zwolnienie lekarskie służy regeneracji. Nie możesz wykorzystywać go niezgodnie z celem. Obejmuje to np. remont mieszkania. Dotyczy to też wyjazdu na wakacje. ZUS ma prawo wstrzymać wypłatę zasiłku.
Sfałszowane dokumenty
Przedłożenie sfałszowanego zaświadczenia lekarskiego to poważne naruszenie. Skutkuje utratą prawa do zasiłku. Może mieć też konsekwencje karne.
Zadłużenie w ZUS
Osoby z zadłużeniem w ZUS mogą stracić prawo do zasiłku. Dotyczy to kwoty przekraczającej 1% minimalnego wynagrodzenia. Spłata zadłużenia przywraca prawo do zasiłku. Prawo przysługuje od dnia spłaty zadłużenia.
Sprawdź swoje konto w ZUS. Upewnij się, że nie masz zaległości w opłacaniu składek.
Opodatkowanie świadczeń chorobowych
Zasiłek chorobowy jest opodatkowany. Podlega podatkowi dochodowemu od osób fizycznych. ZUS jako płatnik pobiera zaliczkę na podatek. Kwota netto zasiłku jest niższa niż brutto.
Inne świadczenia wypłacane przez ZUS
ZUS wypłaca także inne świadczenia. Dotyczą ubezpieczeń społecznych. Przykłady to zasiłek macierzyński. Obejmuje też zasiłek opiekuńczy. Zasiłek opiekuńczy przysługuje na chore dziecko. Może dotyczyć też zdrowego dziecka do 8 lat.
ZUS zajmuje się również świadczeniami wypadkowymi. Dotyczą wypadków przy pracy. Obejmują też choroby zawodowe. Prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego mają osoby opłacające składki wypadkowe.
Warto zapoznać się ze szczegółowymi przepisami. Możesz skonsultować się ze specjalistą. Specjalista ds. ubezpieczeń społecznych udzieli porady.
Przeczytaj więcej: Zakład Ubezpieczeń Społecznych
Przeczytaj także: Jak sprawdzić czy pracodawca płaci ZUS?
