Odprawa dla pracownika po zwolnieniu – kiedy przysługuje i ile wynosi?
Zwolnienie z pracy to trudny moment. Pracownik może liczyć na wsparcie. Odprawa pieniężna pomaga w tym okresie. Stanowi formę rekompensaty za utratę zatrudnienia.
Czym jest odprawa pieniężna?
Odprawa to jednorazowe świadczenie pieniężne. Pracodawca wypłaca je pracownikowi. Ma na celu zabezpieczenie finansowe. Pomaga do momentu znalezienia nowej pracy. Odprawa jest rekompensatą za rozwiązanie stosunku pracy. Ma charakter jednorazowy.
Przepisy regulują kwestie odpraw. Znajdziesz je w Kodeksie pracy. Ważniejsza jest ustawa z 13 marca 2003 roku. Dotyczy szczególnych zasad rozwiązywania stosunków pracy. Mówi o przyczynach niedotyczących pracowników.
Kiedy pracownikowi przysługuje odprawa?
Prawo do odprawy nie przysługuje każdemu. Pracodawca musi spełnić pewne warunki. Firma musi zatrudniać co najmniej 20 pracowników. Odprawa dotyczy umów o pracę. Nie obejmuje umów cywilnoprawnych.
Przyczyna zwolnienia jest kluczowa. Musi leżeć po stronie pracodawcy. Pracownik nie może być winny. Dotyczy to zwolnień grupowych i indywidualnych. Pracownik sam nie może złożyć wypowiedzenia. Wtedy odprawa nie przysługuje.
Odprawa jest obowiązkowa w tych przypadkach.
Warunki otrzymania odprawy
Pracownik musi spełnić 4 warunki.
- Zatrudnienie u pracodawcy. Pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników.
- Posiadanie umowy o pracę. Dotyczy umów na czas określony i nieokreślony.
- Rozwiązanie stosunku pracy. Następuje przez wypowiedzenie lub porozumienie stron.
- Przyczyna zwolnienia nie leży po stronie pracownika.
Pracownik dochodzący odprawy musi udowodnić. Przyczyna rozwiązania umowy go nie dotyczyła.
Odprawa może przysługiwać też w innych sytuacjach. Pracodawca zmienia warunki pracy i płacy. Pracownik tych warunków nie akceptuje. Umowa zostaje rozwiązana. Wtedy też może należeć się odprawa.
Odprawa może przysługiwać również osobom, którym pracodawca zmienił warunki pracy, a ci ich nie zaakceptowali.
Odprawa przy zwolnieniach grupowych
Zwolnienia grupowe mają swoje kryteria. Zależą od wielkości firmy. Pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników. Zwolnienia dotyczą określonej liczby osób. Dzieje się to w ciągu 30 dni.
Kryteria zwolnień grupowych:
- Mniej niż 100 pracowników: zwolnienie 10 osób w ciągu 30 dni.
- Od 100 do 299 pracowników: zwolnienie 10% załogi w ciągu 30 dni.
- 300 lub więcej pracowników: zwolnienie 30 pracowników w ciągu 30 dni.
Przyczyna zwolnień leży po stronie pracodawcy. Odprawa przysługuje przy zwolnieniach grupowych. Jest to jeden z głównych przypadków.
Odprawa przy zwolnieniach indywidualnych
Odprawa należy się także przy zwolnieniach indywidualnych. Warunek jest ten sam. Przyczyna zwolnienia nie dotyczy pracownika. Może to być likwidacja stanowiska pracy. Może to być zmiana organizacyjna.
Pracodawca zatrudnia co najmniej 20 pracowników. Rozwiązuje umowę z jednym pracownikiem. Powód leży po stronie firmy. Pracownik ma prawo do odprawy.
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron a odprawa
Umowa może być rozwiązana za porozumieniem stron. Odprawa może wtedy przysługiwać. Warunek to inicjatywa pracodawcy. Przyczyna musi leżeć po stronie pracodawcy. Warto wskazać inicjatywę pracodawcy w porozumieniu.
Ile wynosi odprawa pieniężna?
Wysokość odprawy zależy od stażu pracy. Liczy się czas zatrudnienia u danego pracodawcy. Przepisy określają 3 progi stażowe.
Wysokość odprawy:
- Zatrudnienie krócej niż 2 lata: jednomiesięczne wynagrodzenie.
- Zatrudnienie od 2 do 8 lat: dwumiesięczne wynagrodzenie.
- Zatrudnienie dłużej niż 8 lat: trzymiesięczne wynagrodzenie.
Odprawa ma górny limit. Nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia. Minimalne wynagrodzenie zmienia się. Od 1 stycznia 2025 wynosi 4666 zł brutto. Maksymalna odprawa to 15 * 4666 zł. Daje to 69 990 zł.
Pracodawcy mogą ustalać korzystniejsze warunki. Mogą to robić w regulaminach zakładowych. Pracownicy małych firm (poniżej 20 osób) mogą mieć prawo do odprawy. Zależy to od wewnętrznych przepisów.
Jak obliczyć wysokość odprawy?
Podstawą jest miesięczne wynagrodzenie. Oblicza się je jak ekwiwalent za urlop. Zazwyczaj bierze się średnie wynagrodzenie. Dotyczy to ostatnich 3 miesięcy pracy.
Czy okres pobierania zasiłku rehabilitacyjnego wlicza się do stażu pracy do odprawy?
Tak, okres pobierania zasiłku rehabilitacyjnego wlicza się do okresu pracy. Ma to znaczenie dla ustalenia wysokości odprawy.
Kiedy pracodawca nie musi wypłacać odprawy?
Są sytuacje, gdy odprawa nie przysługuje.
Odprawa nie należy się, gdy:
- Pracodawca zatrudnia mniej niż 20 pracowników.
- Przyczyna rozwiązania umowy leży po stronie pracownika.
- Pracownik sam złożył wypowiedzenie.
- Zatrudnienie było na podstawie umowy cywilnoprawnej.
Rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Wtedy odprawa nie przysługuje. Zwolnienie na podstawie art. 53 Kodeksu pracy. Dotyczy długotrwałej choroby pracownika. Zazwyczaj nie powoduje prawa do odprawy.
Na podstawie art. 53 § 1 pkt 1 lit. a) Kodeksu pracy pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli niezdolność pracownika do pracy wskutek choroby trwa dłużej niż 3 miesiące – gdy pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy.
Termin wypłaty odprawy
Odprawa powinna być wypłacona w terminie. Zazwyczaj następuje to w dniu rozwiązania umowy. Czasem jest to zaraz po ustaniu zatrudnienia. Pracownik powinien otrzymać pieniądze.
Co zrobić, gdy pracodawca odmawia wypłaty odprawy?
Pracodawca może odmówić wypłaty odprawy. Pracownik ma wtedy możliwości działania. Może zawiadomić Państwową Inspekcję Pracy. PIP może przeprowadzić kontrolę.
Inną drogą jest sąd pracy. Pracownik może złożyć pozew. Roszczenie o wypłatę odprawy przedawnia się. Termin przedawnienia wynosi 3 lata. Warto działać szybko.
Czy zawsze należy się odprawa?
Nie, odprawa nie należy się zawsze. Przysługuje tylko w określonych sytuacjach. Głównym warunkiem jest przyczyna zwolnienia. Musi ona leżeć po stronie pracodawcy. Pracodawca musi też zatrudniać co najmniej 20 pracowników.
Czy po zwolnieniu za porozumieniem stron przysługuje odprawa?
Tak, odprawa może przysługiwać po zwolnieniu za porozumieniem stron. Warunkiem jest, że inicjatywa rozwiązania umowy pochodzi od pracodawcy. Przyczyna musi leżeć po stronie pracodawcy. Nie może dotyczyć pracownika.
Zarządzanie procesami HR
Współczesne firmy korzystają z technologii. Systemy kadrowo-płacowe ułatwiają pracę. Automatyzują wiele procesów. Pomagają między innymi w rozliczeniach. Mogą wspierać zarządzanie dokumentacją pracowniczą.
Systemy HR, jak na przykład HRappka, mogą usprawnić te zadania. Umożliwiają elektroniczne wnioski urlopowe. Pomagają w naliczaniu wynagrodzeń i odpraw.
Możesz usprawnić zarządzanie HR:
- Przetestuj bezpłatnie system kadrowo – płacowy.
- Testuj moduł rozliczeń i inne funkcje systemu.
Podsumowanie
Odprawa pieniężna to ważne świadczenie. Przysługuje pracownikom zwalnianym. Przyczyna musi leżeć po stronie pracodawcy. Firma musi zatrudniać co najmniej 20 osób. Wysokość zależy od stażu pracy. Maksymalna kwota jest ograniczona.
Znajomość swoich praw jest ważna. W razie problemów można szukać pomocy. Państwowa Inspekcja Pracy i sąd pracy są dostępne. Warto skonsultować się z prawnikiem. Pomoże obliczyć odprawę. Zapewni zgodność z przepisami.
Adwokat Iwo Klisz jest specjalistą prawa pracy. Kancelaria Klisz i Wspólnicy wspiera pracodawców i pracowników.